ISO 9001 và ISO 14001 là hai tiêu chuẩn về hệ thống quản lý giúp tổ chức nâng cao chất lượng sản phẩm – dịch vụ và góp phần bảo vệ môi trường. Hãy cùng Thư Viện Tiêu Chuẩn so sánh để nhận ra sự khác nhau giữa ISO 9001 và ISO 14001, đồng thời tìm hiểu xem liệu có thể tích hợp ISO 9001 và ISO 14001 hay không?
Mục lục
KHÁI QUÁT VỀ ISO 9001 VÀ ISO 14001
1. Tiêu chuẩn ISO 9001
Tiêu chuẩn ISO 9001 nằm trong Hệ thống tiêu chuẩn ISO 9000 về Hệ thống quản lý chất lượng. ISO 9001 là tiêu chuẩn cốt lõi tập trung vào việc xây dựng một hệ thống quản lý chất lượng hiệu quả, bao gồm các quy trình, chính sách và phương pháp nhằm đảm bảo sự cải tiến liên tục. ISO 9001 áp dụng cho tất cả các loại hình tổ chức, bất kể quy mô hay lĩnh vực hoạt động.
ISO 9001 được ban hành lần đầu tiên vào tháng 3 năm 1987. Từ đó cho đến nay, tiêu chuẩn này đã trải qua 4 lần rà soát và hoàn thiện từ phiên bản ISO 9001:1987; ISO 9001:1994; ISO 9001:2000; ISO 9001:2008. Phiên bản được cập nhật gần đây nhất là vào năm 2015, được gọi là phiên bản ISO 9001:2015. Việc cập nhật phiên bản mới đáp ứng các yêu cầu thay đổi của môi trường kinh doanh nhiều biến động, tạo ra một khung tham chiếu hiệu quả và linh hoạt cho các tổ chức, doanh nghiệp.
Tại Việt Nam, phiên bản mới nhất ISO 9001:2015 tương đương với TCVN 9001:2015 do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành lấy việc đảm bảo chất lượng sản phẩm, dịch vụ đáp ứng yêu cầu của khách hàng là hàng đầu.
2. Tiêu chuẩn ISO 14001
Tiêu chuẩn ISO 14001 nằm trong bộ tiêu chuẩn ISO 14000, là một tiêu chuẩn quốc tế dành cho Hệ thống quản lý môi trường. Tiêu chuẩn này được coi là định hướng giúp doanh nghiệp, tổ chức quản lý các vấn đề liên quan tới môi trường trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của mình. Với tiêu chuẩn ISO 14001, doanh nghiệp, tổ chức có thể chủ động giảm thiểu vấn đề ô nhiễm môi trường, cụ thể hơn là giảm thiểu các chất thải công nghiệp thông qua việc vận hành và kiểm soát Hệ thống quản lý môi trường có hiệu lực.
ISO 14001 chính thức được ban hành vào năm 1996 và tới thời điểm hiện tại đã có 3 phiên bản chính thức được ra đời. Lần lượt là ISO 14001:1996, ISO 14001:2001 và ISO 14001:2015. Phiên bản ISO 14001:2015 chính là phiên bản mới nhất và đang có hiệu lực hiện nay.
Tại Việt Nam, phiên bản mới nhất ISO 14001:2015 tương đương với TCVN 14001:2015 do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành lấy việc đảm bảo hiệu suất của môi trường trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp.
SỰ KHÁC NHAU GIỮA ISO 9001 VÀ ISO 14001
1. Mục đích
Vì tiêu chuẩn ISO 9001 đề cập về khía cạnh quản lý chất lượng, còn ISO 14001 về khía cạnh quản lý môi trường, nên mục đích của hai tiêu chuẩn cũng có sự khác biệt. Mục đích của ISO 9001 nhằm giúp tổ chức, doanh nghiệp có thể đáp ứng được mọi nhu cầu của khách hàng thông qua việc nâng cao chất lượng, hiệu quả tất cả các hoạt động của doanh nghiệp.
ISO 14001 thì có mục đích khác. Mục tiêu lớn nhất của ISO 14001 nhằm giúp đảm bảo các doanh nghiệp có thể chủ động giảm thiểu vấn đề ô nhiễm môi trường, cụ thể hơn là giảm thiểu các chất thải công nghiệp thông qua việc vận hành và kiểm soát Hệ thống quản lý môi trường hiệu quả.
2. Đối tượng đưa ra yêu cầu chính
Yêu cầu chính của Hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001 được xác định chủ yếu bởi khách hàng. Mặc dù nhu cầu của các bên liên quan vẫn được tính tới nhưng khách hàng mới là đối tượng bị ảnh hưởng trực tiếp bởi chất lượng của sản phẩm, dịch vụ. Do vậy mà yêu cầu chính của tiêu chuẩn ISO 9001 là dựa trên yêu cầu của khách hàng.
Đối với hệ thống ISO 14001, dù khách hàng vẫn có thể quan tâm tới tác động môi trường của doanh nghiệp nhưng đòi hỏi các bên liên quan cũng phải được cân nhắc. Nếu những cơ quan chức năng, cộng đồng địa phương, các nhóm hoạt động môi trường không hài lòng với hoạt động của doanh nghiệp thì quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp sẽ gặp nhiều khó khăn. Các yêu cầu có thể phức tạp và thay thay đổi liên tục
3. Hoạch định (Điều khoản 6)
Điều khoản 6 của ISO 14001 yêu cầu các tổ chức, doanh nghiệp cần cân nhắc đến phạm vi của hệ thống môi trường và xác định các cơ hội, rủi ro liên quan đến các khía cạnh môi trường, nghĩa vụ cần tuân thủ và hành động lập kế hoạch.
Còn trong ISO 9001, Điều khoản 6 đề cập tới hành động để giải quyết rủi ro và nắm bắt cơ hội, đảm bảo Hệ thống quản lý chất lượng sẽ đạt hiệu quả cao nhất. các hành động cần được lên kế hoạch cụ thể và chi tiết cũng như được đánh giá chính xác về hiệu quả khi triển khai để có phương hướng giải quyết kịp thời.
4. Thực hiện (Điều khoản 8)
ISO 9001 chỉ đưa ra những yêu cầu, hướng dẫn mang tính định hướng chung giúp doanh nghiệp có thể vận hành và kiểm soát các quy trình của Hệ thống quản lý chất lượng một cách có hiệu quả.
Trong khi đó, tiêu chuẩn ISO 14001 yêu cầu thực hiện các kế hoạch và quy trình cho phép tổ chức đạt được các mục tiêu môi trường của họ, bao gồm nội dung về chuẩn bị và ứng phó với tình huống khẩn cấp.
5. Đánh giá kết quả hoạt động (Điều khoản 9)
Điều khoản 9 của ISO 9001 đảm bảo rằng doanh nghiệp tiến hành việc theo dõi, đo lường, phân tích và xem xét đánh giá giúp doanh nghiệp xác định có đạt được kết quả dự kiến hay không, thông qua sự hài lòng của khách hàng.
Còn Điều khoản 9 của tiêu chuẩn ISO 14001, yêu cầu đo lường, đánh giá Hệ thống quản lý môi trường của doanh nghiệp để đảm bảo rằng nó hoạt động hiệu quả và giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến môi trường.
TÍCH HỢP ISO 9001 VÀ ISO 14001
1. Có thể tích hợp ISO 9001 và ISO 14001 không?
Tích hợp ISO 9001 và ISO 14001 trong một tổ chức là hoàn toàn khả thi và thậm chí là rất phổ biến. Nhiều tổ chức đã thực hiện việc này để tối ưu hóa quy trình quản lý và tiết kiệm nguồn lực.
Việc tích hợp ISO 9001 và ISO 14001 mang lại nhiều lợi ích đáng kể. Trước tiên, nó giúp nâng cao hiệu quả quản lý. ISO 9001 tập trung vào cải tiến chất lượng sản phẩm và dịch vụ, trong khi ISO 14001 nhấn mạnh việc quản lý môi trường. Khi tích hợp hai hệ thống này, tổ chức sẽ có một quy trình quản lý toàn diện, đảm bảo cả chất lượng và môi trường được kiểm soát một cách hiệu quả.
Thứ hai, tích hợp hai tiêu chuẩn này giúp tiết kiệm nguồn lực. Việc tích hợp giúp tránh lặp lại các quy trình và giảm bớt tài nguyên cần thiết cho việc duy trì và cải tiến hai hệ thống riêng biệt. Nhờ vậy, tổ chức có thể tiết kiệm thời gian, chi phí và nguồn nhân lực.
Ngoài ra, việc tích hợp ISO 9001 và ISO 14001 còn cải thiện uy tín và hình ảnh của tổ chức. Sự tích hợp này chứng tỏ cam kết của tổ chức với việc cung cấp sản phẩm, dịch vụ chất lượng cao và bảo vệ môi trường, từ đó nâng cao uy tín và tạo niềm tin với khách hàng, đối tác và cộng đồng.
2. Hướng dẫn tích hợp ISO 9001 và ISO 14001
Để tích hợp ISO 9001 và ISO 14001, tổ chức cần phân tích và so sánh các yêu cầu của cả hai tiêu chuẩn để xác định những điểm chung và khác biệt. Điều này giúp dễ dàng xác định các khu vực có thể tích hợp và hợp lý hóa quy trình. Sau đó, tổ chức cần thiết lập một hệ thống quản lý tích hợp, phương pháp tối ưu để kết hợp các quy trình của hai tiêu chuẩn này. Điều này cho phép tổ chức xây dựng một hệ thống quản lý duy nhất, đáp ứng được cả hai tiêu chuẩn mà không cần phải duy trì hai hệ thống riêng biệt.
Bên cạnh đó, việc đào tạo và nâng cao nhận thức cho tất cả các nhân viên về lợi ích của việc tích hợp và các quy trình mới là yếu tố then chốt để triển khai thành công. Đào tạo thường xuyên và nâng cao nhận thức giúp đảm bảo sự hợp tác và cam kết trong toàn bộ tổ chức.
Cuối cùng, tổ chức cần thường xuyên đánh giá hiệu quả của hệ thống quản lý tích hợp và thực hiện các biện pháp cải tiến liên tục để duy trì và nâng cao chất lượng cũng như hiệu quả quản lý môi trường. Tích hợp ISO 9001 và ISO 14001 trong một tổ chức không chỉ là khả thi mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Việc này giúp tối ưu hóa quy trình, tiết kiệm nguồn lực và nâng cao uy tín của tổ chức. Tuy nhiên, để thành công, tổ chức cần phải phân tích kỹ lưỡng, thiết lập hệ thống quản lý tích hợp, đào tạo nhân viên và duy trì cải tiến liên tục.
—————————————————————————————————
Trên đây là những thông tin về ISO 9001 và ISO 14001. Hy vọng rằng sau khi đọc xong bài viết này, người đọc đã nhận ra sự khác nhau giữa hai tiêu chuẩn này và trả lời được câu hỏi “Có thể tích hợp ISO 9001 và ISO 14001 không?”, từ đó đưa ra quyết định phù hợp cho quá trình tích hợp ISO 9001 và ISO 14001. Nếu Quý Doanh Nghiệp có bất kỳ thắc mắc nào khác về ISO 9001 và ISO 14001, vui lòng liên hệ ngay với Thư Viện Tiêu Chuẩn theo số Hotline: 0948.690.698 hoặc Email: thuvientieuchuan.org@gmail.com để được hỗ trợ.
