Biến đổi khí hậu đang là thách thức toàn cầu, và lượng phát thải khí nhà kính (GHG) là nguyên nhân chính. Các hoạt động như sản xuất năng lượng, giao thông và nông nghiệp tiếp tục đóng góp một phần lớn vào sự gia tăng khí CO2 và các khí nhà kính khác. Các báo cáo mới nhất từ Liên Hợp Quốc và IEA chỉ ra rằng, mặc dù năng lượng tái tạo đang gia tăng, lượng phát thải vẫn có xu hướng tăng. Việc theo dõi và hiểu rõ các số liệu này là cần thiết để đưa ra các giải pháp bền vững cho tương lai.
Mục lục
Toàn cảnh phát thải khí nhà kính theo báo cáo “Emissions Gap Report 2024: No more hot air please!”
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng trở nên nghiêm trọng, lượng phát thải khí nhà kính trên thế giới tiếp tục là một thách thức lớn mà nhân loại phải đối mặt. Theo báo cáo mới nhất lượng phát thải khí nhà kính, dù đã có những bước tiến đáng kể trong việc phát triển năng lượng tái tạo, tổng lượng khí nhà kính phát thải trong năm 2023 vẫn tăng 1,6%. Điều này cho thấy sự cần thiết phải tăng cường nỗ lực và đổi mới trong các chính sách giảm phát thải.
Nhiên liệu hóa thạch như than, dầu, và khí đốt vẫn là “trụ cột” của nhiều hệ thống năng lượng trên toàn cầu. Các lĩnh vực như công nghiệp, giao thông vận tải, và xây dựng vẫn dựa chủ yếu vào nguồn năng lượng này, chiếm lần lượt 57%, 95% và 36% trong tổng tiêu thụ năng lượng của các ngành. Sự phụ thuộc này không chỉ gây khó khăn cho việc giảm phát thải mà còn làm chậm tiến trình chuyển đổi sang năng lượng sạch.
1. Năng lượng tái tạo: Điểm sáng trong bức tranh khí hậu
Mặc dù nhiên liệu hóa thạch vẫn chiếm ưu thế, năng lượng tái tạo đang ngày càng chứng minh vai trò quan trọng trong việc giảm lượng phát thải khí nhà kính trên thế giới. Năm 2023, công suất năng lượng tái tạo toàn cầu tăng 50% so với năm trước, tạo ra bước ngoặt lớn trong ngành năng lượng. Đặc biệt, có 11 quốc gia đạt được trên 30% sản lượng điện từ năng lượng mặt trời và gió, mở ra cơ hội giảm mạnh phát thải từ ngành điện lực.
Thêm vào đó, đầu tư vào các nguồn năng lượng tái tạo, hệ thống lưới điện và lưu trữ năng lượng hiện đã vượt qua tổng chi tiêu cho dầu, khí và than. Điều này cho thấy sự chuyển dịch rõ ràng trong tư duy của các nhà đầu tư và chính phủ trên toàn cầu.
Tuy nhiên, những bước tiến này vẫn chưa đủ để đảo ngược xu hướng phát thải. Việc chuyển đổi sang năng lượng sạch trong các lĩnh vực khác như giao thông và công nghiệp vẫn diễn ra chậm chạp, ngoại trừ Trung Quốc – quốc gia đi đầu trong việc điện hóa các ngành công nghiệp và xây dựng.
2. Các chính sách khí hậu: Chìa khóa cho sự thay đổi
Một trong những yếu tố quyết định đến việc giảm phát thải khí nhà kính là các chính sách khí hậu hiệu quả. Nghiên cứu toàn cầu chỉ ra rằng những biện pháp như định giá carbon, trợ cấp năng lượng tái tạo, và tiêu chuẩn tiết kiệm năng lượng đã góp phần giảm từ 0,6 GtCO2 đến 1,8 GtCO2 so với kịch bản không hành động.
Đặc biệt, các chính sách hỗ trợ nghiên cứu và phát triển công nghệ xanh đã tạo đà cho sự phát triển của các nguồn năng lượng sạch, giúp chúng dễ dàng tiếp cận và phổ biến hơn. Các biện pháp như biểu giá hỗ trợ (feed-in tariffs), ưu đãi thuế và trợ cấp đã tăng tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo trong sản xuất điện.
Tuy vậy, hiệu quả của các chính sách này phụ thuộc rất lớn vào cách chúng được triển khai và kết hợp. Những quốc gia áp dụng chính sách dưới dạng “bộ công cụ” thay vì từng biện pháp riêng lẻ thường đạt hiệu quả cao hơn.
3. Cơ hội và thách thức trong tương lai
Bức tranh toàn cầu về lượng phát thải khí nhà kính vẫn là sự pha trộn giữa thách thức và cơ hội. Dù đã có những bước tiến quan trọng, sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch vẫn còn rất lớn. Hơn nữa, nhiều quốc gia sản xuất và khai thác nhiên liệu hóa thạch lớn vẫn chưa cam kết rõ ràng trong việc chuyển đổi hoàn toàn sang năng lượng sạch.
Song, những tín hiệu tích cực từ sự gia tăng đầu tư vào năng lượng tái tạo, cùng với những chính sách mạnh mẽ hơn, đang mở ra hy vọng về một tương lai ít phát thải hơn. Nếu các nút thắt chính sách và kỹ thuật được tháo gỡ, và sự hợp tác quốc tế được thúc đẩy mạnh mẽ, mục tiêu giảm lượng phát thải khí nhà kính trên thế giới sẽ khả thi hơn bao giờ hết.
Lượng phát thải khí nhà kính trên thế giới là thước đo quan trọng để đánh giá nỗ lực toàn cầu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Dù còn nhiều thách thức, những tín hiệu tích cực từ năng lượng tái tạo và các chính sách giảm phát thải cho thấy con người đang đi đúng hướng. Để thực sự đạt được mục tiêu này, cần sự đồng lòng từ mọi quốc gia, doanh nghiệp và cộng đồng quốc tế nhằm tạo ra một thế giới bền vững hơn.
Việt Nam nên làm gì để giải quyết lượng phát thải khí nhà kính?
Việt Nam đang đối mặt với những thách thức lớn liên quan đến lượng phát thải khí nhà kính (GHG), đặc biệt khi nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng và nhu cầu năng lượng ngày càng gia tăng. Để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và đạt được các cam kết quốc tế, Việt Nam cần triển khai đồng bộ các giải pháp dưới đây:
1. Đẩy mạnh phát triển năng lượng tái tạo
Việt Nam có tiềm năng lớn về năng lượng mặt trời, gió và thủy điện. Việc đầu tư mạnh mẽ vào các dự án năng lượng tái tạo không chỉ giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch mà còn giúp giảm đáng kể lượng phát thải CO2. Các chính sách hỗ trợ như trợ giá, miễn giảm thuế cho các doanh nghiệp năng lượng sạch là bước đi cần thiết.
2. Nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng
Việc cải thiện hiệu suất năng lượng trong các ngành công nghiệp và tòa nhà là một giải pháp quan trọng. Các doanh nghiệp cần được khuyến khích áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng, trong khi người dân nên được giáo dục để sử dụng điện và nhiên liệu một cách hiệu quả hơn.
3. Phát triển giao thông bền vững
Giao thông là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính lớn. Việt Nam cần thúc đẩy sử dụng phương tiện giao thông công cộng, phát triển xe điện và đầu tư vào cơ sở hạ tầng xanh như đường dành cho xe đạp và người đi bộ.
4. Giảm phát thải từ nông nghiệp
Nông nghiệp đóng góp phần lớn vào tổng lượng khí nhà kính phát thải ở Việt Nam, đặc biệt qua các hoạt động như đốt rơm rạ, chăn nuôi gia súc và sử dụng phân bón hóa học. Các giải pháp bao gồm chuyển đổi sang phương pháp canh tác bền vững, sử dụng phân bón hữu cơ và phát triển hệ thống xử lý chất thải trong chăn nuôi.
5. Tăng cường trồng rừng và bảo vệ hệ sinh thái
Rừng là “lá phổi xanh” giúp hấp thụ CO2 và giảm thiểu tác động của khí nhà kính. Việt Nam cần tiếp tục chương trình trồng rừng và bảo vệ rừng tự nhiên, đồng thời khuyến khích các dự án carbon offset (bù đắp lượng khí thải carbon) thông qua các sáng kiến quốc tế.
6. Xây dựng khung chính sách và hợp tác quốc tế
Việt Nam cần hoàn thiện khung chính sách về biến đổi khí hậu, đồng thời tham gia tích cực vào các sáng kiến toàn cầu như Thỏa thuận Paris. Việc hợp tác với các quốc gia khác và tổ chức quốc tế không chỉ giúp huy động nguồn lực mà còn mang lại các giải pháp kỹ thuật tiên tiến.
7. Nâng cao nhận thức cộng đồng
Giảm phát thải khí nhà kính không thể thành công nếu không có sự tham gia của toàn xã hội. Các chiến dịch giáo dục và truyền thông cần được đẩy mạnh để khuyến khích người dân thay đổi thói quen sống và hướng đến một lối sống bền vững hơn.
Trên đây là bài viết “Lượng phát thải khí nhà kính trên thế giới mới nhất” do Thư Viện Tiêu Chuẩn cung cấp. Nếu quý độc giả có thắc mắc về nội dung của bài viết trên, vui lòng liên hệ với chúng tôi để nhận được giải đáp.
- Hotline: 0948.690.698
- Email: thuvientieuchuan.org@gmail.com
