Khí thải nhà kính từ bệnh viện là một vấn đề ngày càng được quan tâm trong bối cảnh biến đổi khí hậu và sự phát triển bền vững. Các bệnh viện, với đặc thù hoạt động cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe và sử dụng nhiều thiết bị y tế, không chỉ tiêu tốn năng lượng lớn mà còn phát sinh khí thải nhà kính từ nhiều nguồn khác nhau. Vậy bệnh viện phát sinh khí thải nhà kính nào và nguyên nhân gây ra khí thải này là gì? Bài viết này sẽ phân tích các yếu tố đóng góp vào sự phát thải khí nhà kính từ bệnh viện ra môi trường.
Mục lục
Tổng quan về khí nhà kính
Khí nhà kính là các loại khí tồn tại trong khí quyển, có khả năng hấp thụ và phát xạ bức xạ nhiệt từ Mặt Trời, giữ lại nhiệt trong khí quyển và tạo ra hiệu ứng nhà kính. Hiện tượng này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì nhiệt độ của Trái Đất ở mức phù hợp để sự sống phát triển. Tuy nhiên, khi nồng độ khí nhà kính trong khí quyển tăng quá mức, hiện tượng nóng lên toàn cầu xảy ra, dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng như biến đổi khí hậu, băng tan, và nước biển dâng.
Các loại khí nhà kính phổ biến bao gồm:
- Carbon dioxide (CO₂): Phát sinh chủ yếu từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí đốt tự nhiên trong sản xuất năng lượng, giao thông vận tải, và công nghiệp.
- Methane (CH₄): Thải ra từ quá trình phân hủy chất hữu cơ trong điều kiện thiếu oxy, chẳng hạn như tại các bãi rác, ngành chăn nuôi gia súc, và khai thác dầu khí.
- Nitrous oxide (N₂O): Sinh ra từ việc sử dụng phân bón hóa học trong nông nghiệp, quá trình đốt nhiên liệu và một số quy trình công nghiệp.
- Các khí fluorinated: Bao gồm hydrofluorocarbon (HFCs), perfluorocarbon (PFCs), và sulfur hexafluoride (SF₆), thường được sử dụng trong làm lạnh, sản xuất điện tử, và các hệ thống điều hòa không khí.
Nguồn phát thải khí nhà kính lớn từ các hoạt động y tế
Mặc dù các nguồn phát thải khí nhà kính chủ yếu đến từ ngành công nghiệp nặng, giao thông vận tải, và sản xuất năng lượng, nhưng có một nguồn phát thải lớn và đang ngày càng được quan tâm là từ các hoạt động y tế, đặc biệt là tại các bệnh viện. Bệnh viện không chỉ là các cơ sở tiêu thụ năng lượng lớn mà còn phát sinh khí nhà kính từ nhiều quy trình khác nhau, như vận hành các thiết bị y tế hiện đại, quản lý chất thải y tế, sử dụng các chất làm lạnh trong hệ thống điều hòa, và các hoạt động vận chuyển bệnh nhân.
Thách thức và chiến lược giảm phát thải khí nhà kính tại các bệnh viện
Đặc biệt, khi hệ thống y tế toàn cầu mở rộng để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về chăm sóc sức khỏe, mức phát thải từ các bệnh viện ngày càng trở nên đáng kể hơn. Điều này không chỉ gây áp lực lên môi trường mà còn tạo ra thách thức lớn trong việc cân bằng giữa việc cung cấp dịch vụ y tế và giảm thiểu tác động môi trường. Do đó, nhận thức rõ vai trò của các bệnh viện trong việc phát thải khí nhà kính là bước đầu tiên để xây dựng các chiến lược giảm thiểu hiệu quả.
Nguyên nhân gây ra khí thải nhà kính từ bệnh viện
Hoạt động của bệnh viện có thể tạo ra khí nhà kính từ nhiều nguồn khác nhau. Dưới đây là những nguyên nhân chính gây ra khí thải nhà kính từ bệnh viện:
1. Sử dụng năng lượng lớn
Hệ thống điều hòa không khí và sưởi ấm trong bệnh viện đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì nhiệt độ ổn định và môi trường sạch khuẩn, đặc biệt là tại các khu vực như phòng mổ và phòng hồi sức. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả hoạt động, các hệ thống này cần vận hành liên tục với công suất cao, dẫn đến tiêu tốn nhiều năng lượng.
Bên cạnh đó, việc sử dụng các thiết bị y tế tiêu hao nhiều điện năng như máy chụp X-quang, MRI, CT scan, cùng với hệ thống ánh sáng trong phòng mổ, cũng đóng góp vào sự gia tăng mức tiêu thụ điện. Thêm vào đó, phần lớn năng lượng trong bệnh viện đến từ các nguồn nhiên liệu hóa thạch, điều này dẫn đến lượng lớn CO₂ thải ra trong quá trình đốt cháy, góp phần làm tăng lượng khí thải nhà kính và ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.
2. Quản lý rác thải y tế
Rác thải y tế bao gồm không chỉ các vật liệu hữu cơ như thực phẩm, mà còn chứa các hợp chất hóa học độc hại, thuốc men hết hạn, và dụng cụ y tế sử dụng một lần, tạo thành một loại rác thải đặc thù cần được xử lý cẩn thận. Tuy nhiên, phần lớn rác thải y tế hiện nay được xử lý bằng cách đốt hoặc chôn lấp, cả hai phương pháp này đều có thể thải ra lượng lớn khí methane và nitrous oxide nếu không được kiểm soát chặt chẽ. Những khí này là các khí nhà kính mạnh, góp phần vào sự nóng lên toàn cầu và ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.
3. Hệ thống làm mát và điều hòa không khí
Hệ thống làm mát và điều hòa không khí trong bệnh viện đóng vai trò quan trọng không chỉ trong việc duy trì nhiệt độ ổn định trong các không gian bệnh viện mà còn để bảo quản các loại thuốc men và vacxin, đặc biệt là những loại nhạy cảm với nhiệt độ. Điều này giúp đảm bảo chất lượng và hiệu quả điều trị. Tuy nhiên, các hệ thống làm mát này thường sử dụng HFCs (hydrofluorocarbons) – một loại khí có tiềm năng làm nóng toàn cầu rất cao. HFCs được ứng dụng rộng rãi trong các thiết bị làm lạnh, nhưng khi chúng rò rỉ ra môi trường, chúng có thể gây tác động tiêu cực đến tầng ozon và góp phần đáng kể vào hiệu ứng nhà kính, làm tăng sự nóng lên toàn cầu.
4. Sử dụng khí gây mê
Khí gây mê như nitrous oxide và sevoflurane được sử dụng phổ biến trong phẫu thuật để giúp bệnh nhân mất cảm giác và giảm đau. Tuy nhiên, khi các loại khí này bị thải ra môi trường, chúng có thể gây ra tác động lâu dài đến hệ sinh thái. Cả nitrous oxide và sevoflurane đều không phân hủy dễ dàng trong khí quyển và có tiềm năng làm nóng toàn cầu rất cao. Nitrous oxide, chẳng hạn, là một trong những khí nhà kính mạnh, góp phần vào sự nóng lên toàn cầu và làm tăng hiệu ứng nhà kính. Việc sử dụng và thải bỏ những khí này mà không có biện pháp kiểm soát thích hợp sẽ tiếp tục gây ra tác động tiêu cực đến môi trường, làm tăng áp lực đối với các nỗ lực giảm thiểu biến đổi khí hậu.
5. Hoạt động vận chuyển và hậu cần
Hoạt động vận chuyển và hậu cần trong bệnh viện đóng một vai trò quan trọng nhưng cũng góp phần không nhỏ vào lượng khí nhà kính phát thải. Các phương tiện vận chuyển như xe cứu thương và các phương tiện dùng để chuyển bệnh nhân, thuốc men hoặc thiết bị y tế thường sử dụng nhiên liệu hóa thạch, dẫn đến phát thải một lượng lớn CO₂.
Ngoài ra, chuỗi cung ứng cung cấp nguyên liệu y tế và hàng hóa tiêu dùng cho bệnh viện cũng tạo ra tác động tương tự. Việc vận chuyển các sản phẩm này từ nhà cung cấp đến bệnh viện tiêu tốn năng lượng và phát thải khí nhà kính, góp phần vào tổng lượng khí thải của toàn bộ hoạt động bệnh viện.
Trên đây là bài viết “Nguyên nhân gây ra khí thải nhà kính từ bệnh viện” do Thư Viện Tiêu Chuẩn cung cấp. Nếu quý độc giả có thắc mắc về nội dung của bài viết trên, vui lòng liên hệ với chúng tôi để nhận được giải đáp.
- Hotline: 0948.690.698
- Email: thuvientieuchuan.org@gmail.com
