Khí nào gây hiệu ứng nhà kính? Đây là câu hỏi của rất nhiều doanh nghiệp đang thắc mắc. Hiệu ứng nhà kính là một trong những hiện tượng môi trường đáng lo ngại nhất hiện nay. Nó góp phần làm gia tăng nhiệt độ toàn cầu. Và gây ra những biến đổi khí hậu nghiêm trọng. Nguyên nhân chính của hiệu ứng này là sự hiện diện của các loại khí nhà kính trong khí quyển. Chúng hấp thụ và giữ lại nhiệt từ ánh sáng mặt trời. Điều đó khiến Trái Đất ngày càng nóng lên. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại khí đều có mức độ tác động như nhau. Bài viết này sẽ phân tích cụ thể từng loại khí nào gây hiệu ứng nhà kính. Đồng thời làm rõ loại khí nào có ảnh hưởng lớn nhất đến hiện tượng này.
Mục lục
Bảng đặc điểm những loại khí nào gây hiệu ứng nhà kính
Bảng đặc điểm những khí gây hiệu ứng nhà kính |
|||
|---|---|---|---|
| Loại khí nhà kính | Nguồn gốc | Phương pháp hấp thụ | Tác động đến hiệu ứng nhà kính |
| Hơi nước | Hơi nước chủ yếu được sinh ra từ các quá trình tự nhiên. Sự bay hơi từ các đại dương, hồ, sông, và đất đai, cũng như quá trình làm mát bề mặt của nước và đất. Các hiện tượng như mưa, bão, và sự ngưng tụ cũng góp phần tạo ra hơi nước trong không khí. Ngoài ra, hoạt động của con người, như việc sử dụng năng lượng (đặc biệt trong các ngành công nghiệp và nông nghiệp), cũng có thể tạo ra hơi nước thông qua quá trình đun nóng và làm mát. | Hơi nước không trực tiếp hấp thụ bức xạ hồng ngoại từ mặt trời. Nó chủ yếu hấp thụ năng lượng dưới dạng nhiệt khi các phân tử nước trong khí quyển hấp thụ. Và phát tán lại bức xạ hồng ngoại. Các phân tử hơi nước có khả năng hấp thụ năng lượng từ mặt đất và lưu trữ nhiệt. Sau đó phát tán trở lại vào không gian hoặc vào bầu khí quyển. | Hơi nước là một khí nhà kính mạnh mẽ vì khả năng hấp thụ và giữ lại bức xạ hồng ngoại, làm tăng nhiệt độ của khí quyển và bề mặt Trái Đất. Tuy nhiên, điều đặc biệt là hơi nước không phải là khí nhà kính trực tiếp được phát thải từ các hoạt động của con người. Thay vào đó, sự gia tăng nhiệt độ Trái Đất (do sự hiện diện của các khí nhà kính khác như CO2, CH4, và N2O) làm tăng khả năng bay hơi của nước, từ đó làm tăng lượng hơi nước trong khí quyển. Điều này tạo ra một “hiệu ứng phản hồi tích cực”, làm tăng thêm sự nóng lên toàn cầu. |
| Carbon – dioxide (CO2) | Khí CO2 được sinh ra chủ yếu từ hai nguyên nhân chính:
|
Thực vật thực hiện quá trình quang hợp, trong đó chúng hấp thụ CO2 từ không khí để tạo ra oxy và duy trì cân bằng khí quyển. Bên cạnh đó, các đại dương đóng vai trò như một bể chứa tự nhiên, hấp thụ một lượng lớn CO2 thông qua các quá trình hóa học và sinh học. | CO2 góp phần gây hiệu ứng nhà kính bằng cách hấp thụ bức xạ hồng ngoại từ bề mặt trái đất và giữ lại nhiệt trong khí quyển. Từ đó làm tăng nhiệt độ toàn cầu. Ngoài ra, CO2 còn gián tiếp ảnh hưởng đến nồng độ ozone trong tầng bình lưu. Điều đó gây mất cân bằng tầng ozone. Và gia tăng các tác động tiêu cực đến môi trường. |
| Methane (CH4) | Khí CH4 (methane) được sinh ra từ nhiều nguồn khác nhau. Nó bao gồm việc đốt cháy sinh khối (biomass). Sự phân hủy kỵ khí trong các ruộng lúa nước. Và quá trình lên men trong hệ tiêu hóa của động vật nhai lại (do vi khuẩn đường ruột). Các hoạt động nông nghiệp và chăn nuôi, cùng với việc khai thác và sử dụng nhiên liệu hóa thạch, cũng góp phần làm gia tăng lượng khí methane trong khí quyển. | CH4 được hấp thụ bởi các vi sinh vật trong đất. Đặc biệt là trong các hệ sinh thái đất ngập nước và rừng. Ngoài ra, methane còn tham gia vào các phản ứng hóa học với các nhóm hydroxyl (OH) trong khí quyển. Nó làm giảm dần nồng độ của nó theo thời gian. | CH4 là một loại khí nhà kính mạnh. Hấp thụ bức xạ hồng ngoại và giữ lại nhiệt trong khí quyển. Nó góp phần làm gia tăng nhiệt độ toàn cầu. Bên cạnh đó, CH4 cũng gián tiếp ảnh hưởng đến nồng độ ozone và hơi nước trong tầng bình lưu. Đồng thời tạo ra khí CO2 trong quá trình phân hủy. Làm tăng thêm tác động tiêu cực đến môi trường. |
| Nitrous oxide (N2O) | Khí N2O (nitrous oxide) được sinh ra chủ yếu từ việc đốt cháy sinh khối (biomass) và nhiên liệu hóa thạch. Ngoài ra, quá trình sử dụng phân bón trong nông nghiệp. Đặc biệt là các loại phân bón chứa nitơ, cũng làm gia tăng lượng N2O thải ra khí quyển. | N2O được loại bỏ khỏi khí quyển thông qua sự hấp thụ bởi đất, đặc biệt là trong các hệ sinh thái đất nông nghiệp và tự nhiên. Trong tầng bình lưu, khí N2O tham gia vào quá trình quang phân (photolysis), phân hủy dưới tác động của bức xạ mặt trời, góp phần làm giảm nồng độ của nó. | N2O hấp thụ bức xạ hồng ngoại. Giữ nhiệt và làm gia tăng hiệu ứng nhà kính. Nó góp phần gây ra sự nóng lên toàn cầu. Ngoài ra, khí N2O gián tiếp ảnh hưởng đến nồng độ ozone trong tầng bình lưu. Việc đó gây suy giảm tầng ozone và làm tăng nguy cơ tiếp xúc với bức xạ cực tím đối với con người và môi trường. |
| Ozone (O3) | Ozone (O3) trong khí quyển hình thành thông qua các phản ứng hóa học liên quan đến oxy. Những phản ứng này xảy ra dưới tác động của ánh sáng mặt trời và các chất xúc tác như nitrous oxide (N2O), hypochlorite (ClO), và hydroxyl (OH). | Ozone bị phá hủy thông qua các phản ứng hóa học xúc tác liên quan đến N2O, ClO, và OH. Những phản ứng này làm giảm nồng độ ozone trong khí quyển. Đặc biệt là ở tầng bình lưu, nơi ozone đóng vai trò bảo vệ trái đất khỏi bức xạ tử ngoại (UV). | Ozone hấp thụ bức xạ hồng ngoại và bức xạ tử ngoại. Ở tầng đối lưu, ozone là một khí nhà kính mạnh. Nó giữ nhiệt và góp phần vào hiện tượng nóng lên toàn cầu. Tuy nhiên, ở tầng bình lưu, sự suy giảm ozone có thể làm tăng lượng bức xạ tử ngoại tiếp cận bề mặt trái đất, gây hại cho hệ sinh thái và sức khỏe con người. |
| Chlorofluorocarbon (CFC) | CFCs được tạo ra chủ yếu thông qua các quy trình sản xuất công nghiệp. Các ứng dụng phổ biến của CFC bao gồm làm chất làm lạnh trong các hệ thống điều hòa không khí, tủ lạnh, và sản xuất các sản phẩm bằng nhựa xốp. | CFCs không bị phân hủy ngay lập tức trong khí quyển mà phải trải qua quá trình photolysis (phân hủy do ánh sáng mặt trời) và phản ứng với oxy. Khi CFC phân hủy, chúng giải phóng các nguyên tử clo. Gây hại cho tầng ozone. | CFCs có khả năng hấp thụ bức xạ hồng ngoại. Góp phần vào hiện tượng hiệu ứng nhà kính. Tuy nhiên, tác động nghiêm trọng nhất của CFCs là làm suy giảm tầng ozone trong khí quyển. Điều này dẫn đến việc gia tăng lượng bức xạ tử ngoại có hại từ mặt trời chiếu xuống trái đất. Gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người và hệ sinh thái. |
| Carbon Monoxide (CO) | Carbon Monoxide (CO) được phát thải chủ yếu từ hai nguồn chính: tự nhiên và nhân tạo. Các nguồn tự nhiên bao gồm khí thải từ thực vật. Trong khi các nguồn nhân tạo chủ yếu là các hoạt động giao thông vận tải và công nghiệp. Đặc biệt là từ quá trình đốt nhiên liệu hóa thạch. | CO được hấp thụ và loại bỏ chủ yếu bởi đất và qua các phản ứng hóa học với gốc hydroxyl (OH) trong khí quyển. Những phản ứng này giúp giảm sự hiện diện của CO trong không khí. | CO có ảnh hưởng gián tiếp đến chu trình ozone và hydroxyl trong tầng bình lưu. Nó làm thay đổi các phản ứng hóa học trong khí quyển. Mặc dù CO không trực tiếp hấp thụ bức xạ hồng ngoại như các khí nhà kính khác. Nhưng nó góp phần tạo ra khí CO2 (carbon dioxide) thông qua các phản ứng hóa học. Từ đó làm gia tăng hiệu ứng nhà kính. |
Những biện pháp kiểm soát các khí nhà kính
Kiểm soát các loại khí nhà kính là một trong những yếu tố quan trọng để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Dưới đây là các biện pháp hiệu quả giúp giảm phát thải khí nhà kính:
1. Giảm phát thải từ nhiên liệu hóa thạch
Một trong những nguyên nhân chính gây ra khí nhà kính là việc đốt nhiên liệu hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí tự nhiên. Để kiểm soát khí nhà kính, cần thúc đẩy việc chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo. Nguồn đó như năng lượng mặt trời, gió, thủy điện và năng lượng sinh khối. Đồng thời, việc áp dụng công nghệ sạch và hiệu quả hơn trong các ngành công nghiệp và giao thông cũng giúp giảm lượng khí thải từ việc đốt nhiên liệu.
2. Tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo
Việc sử dụng năng lượng tái tạo không chỉ giúp giảm lượng khí nhà kính mà còn góp phần giảm sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng không tái tạo. Năng lượng mặt trời, gió, và năng lượng sinh khối là những lựa chọn thay thế hợp lý, có thể được áp dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp, nông nghiệp và trong đời sống sinh hoạt.
3. Khuyến khích phương thức giao thông xanh
Giao thông là một nguồn phát thải lớn khí nhà kính. Đặc biệt từ phương tiện sử dụng động cơ đốt trong. Các biện pháp như khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông công cộng, xe điện, xe chạy bằng năng lượng tái tạo. Và cải tiến các phương tiện giao thông hiện tại. Mục đích nhằm giảm phát thải khí nhà kính để kiểm soát tình trạng này.
4. Phát triển công nghệ thu giữ và lưu trữ carbon (CCS)
Công nghệ thu giữ và lưu trữ carbon (Carbon Capture and Storage – CCS) giúp thu hồi khí CO2 từ các nguồn phát thải. Đồng thời lưu trữ nó dưới lòng đất thay vì để chúng thải vào khí quyển. Đây là một giải pháp tiềm năng để giảm lượng CO2 tích tụ trong khí quyển. Và làm chậm quá trình biến đổi khí hậu.
5. Bảo vệ và phục hồi hệ sinh thái
Rừng, đại dương và các hệ sinh thái tự nhiên khác đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ khí CO2 từ không khí. Việc bảo vệ rừng, trồng rừng và phục hồi các hệ sinh thái bị tổn hại giúp tăng cường khả năng hấp thụ CO2. Đồng thời giảm lượng khí nhà kính trong khí quyển.
6. Thực hiện các chính sách và quy định về khí thải
Các chính phủ có thể áp dụng các chính sách và quy định nghiêm ngặt nhằm giảm phát thải khí nhà kính. Các biện pháp như đánh thuế carbon, áp dụng tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt cho ngành công nghiệp. Đặc biệt khuyến khích đầu tư vào công nghệ sạch là những cách hiệu quả để kiểm soát khí nhà kính.
7. Nâng cao nhận thức cộng đồng
Nâng cao nhận thức về tác động của khí nhà kính và biến đổi khí hậu trong cộng đồng là yếu tố quan trọng. Việc tuyên truyền và giáo dục cộng đồng về tầm quan trọng của việc tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu chất thải và bảo vệ môi trường sẽ góp phần tích cực vào nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính.
Thông qua việc thực hiện các biện pháp kiểm soát khí nhà kính, chúng ta có thể giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và xây dựng một tương lai bền vững cho thế hệ mai sau.
Trên đây là bài viết “Những khí nào gây hiệu ứng nhà kính? Một số biện pháp kiểm soát” do Thư Viện Tiêu Chuẩn cung cấp. Nếu quý độc giả có thắc mắc về nội dung của bài viết trên, vui lòng liên hệ với chúng tôi để nhận được giải đáp.
- Hotline: 0948.690.698
- Email: thuvientieuchuan.org@gmail.com
