Khí nhà kính trong giao thông vận tải đang ngày càng trở thành một trong những vấn đề môi trường cấp bách nhất trên toàn cầu. Ngành giao thông vận tải chiếm khoảng 20% tổng lượng phát thải CO₂ toàn cầu, và con số này vẫn tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ. Để hiểu rõ hơn về các nguồn phát thải khí nhà kính trong giao thông vận tải cũng như những thách thức trong việc giảm thiểu lượng phát thải này, hãy cùng Thư Viện Tiêu Chuẩn tìm hiểu kỹ hơn về các yếu tố tác động và xu hướng phát thải trong lĩnh vực này qua bài viết sau.
Mục lục
Những nguồn phát thải khí nhà kính chính trong giao thông vận tải
Trong ngành giao thông vận tải, các phương tiện giao thông đường bộ, đường sắt, hàng không và hàng hải đều đóng góp vào lượng phát thải khí nhà kính. Tuy nhiên, phương tiện giao thông đường bộ lại là nguồn phát thải chính, chiếm tới ba phần tư tổng lượng phát thải của lĩnh vực này. Những số liệu dưới đây được lấy từ báo cáo về phát thải khí nhà kính lĩnh vực giao thông vận tải năm 2018 của IEA (International Energy Agency – Cơ quan Năng lượng Quốc tế ).
1. Phương tiện giao thông đường bộ:
Phương tiện đường bộ, đặc biệt là ô tô và xe buýt, đóng góp tới 45,1% lượng phát thải CO₂ từ giao thông vận tải. Bên cạnh đó, xe tải vận chuyển hàng hóa cũng chiếm 29,4% lượng phát thải. Điều này cho thấy rằng các phương tiện cá nhân và xe tải chiếm phần lớn trong việc phát thải khí nhà kính từ giao thông vận tải.
2. Hàng không:
Dù hàng không nhận được sự chú ý lớn trong các cuộc thảo luận về biến đổi khí hậu, nhưng lượng phát thải từ ngành này chỉ chiếm khoảng 11,6% tổng lượng phát thải giao thông. Tuy nhiên, ngành hàng không vẫn đóng góp đáng kể, thải ra gần một tỷ tấn CO₂ mỗi năm, tương đương 2,5% tổng lượng phát thải CO₂ toàn cầu.
3. Vận tải hàng hải:
Vận tải hàng hải quốc tế cũng đóng góp 10,6% vào tổng lượng phát thải từ giao thông vận tải. Mặc dù không chiếm phần lớn như phương tiện đường bộ hay hàng không, nhưng vận tải hàng hải vẫn là một nguồn phát thải đáng chú ý.
4. Giao thông đường sắt và các phương tiện khác:
Giao thông đường sắt và vận chuyển hàng hóa qua các đường ống như dầu, khí và nước chỉ chiếm khoảng 1% và 2,2% tổng lượng phát thải của ngành giao thông vận tải, chứng tỏ chúng là những nguồn phát thải tương đối nhỏ nhưng vẫn có ảnh hưởng nhất định.
Dự đoán về việc giảm thiểu phát thải khí nhà kính trong giao thông vận tải
1. Sự gia tăng nhu cầu giao thông và thách thức phát thải khí nhà kính
Nhu cầu giao thông toàn cầu sẽ tiếp tục tăng trong các thập kỷ tới, nhờ vào sự gia tăng dân số và thu nhập. Theo báo cáo từ IEA, nhu cầu về ô tô, tàu hỏa và các chuyến bay sẽ tăng mạnh vào năm 2070. Điều này có thể dẫn đến một sự gia tăng lớn về lượng phát thải khí nhà kính từ giao thông vận tải.
Mặc dù vậy, có thể khắc phục được một phần sự gia tăng này thông qua các công nghệ tiên tiến. Các phương tiện điện (EV) được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu phát thải từ giao thông đường bộ. Tuy nhiên, việc chuyển sang phương tiện điện cần sự đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng và công nghệ, điều mà hiện tại chưa đạt được.
2. Giải pháp công nghệ trong việc giảm phát thải từ ngành giao thông
Một trong những thách thức lớn nhất trong việc giảm thiểu khí nhà kính là các ngành giao thông khó giảm phát thải. Đặc biệt, các lĩnh vực như vận tải hàng hóa đường dài (xe tải lớn), hàng không và vận tải hàng hải vẫn là những lĩnh vực khó loại bỏ hoàn toàn khí thải. Việc sử dụng hydro hoặc pin cho máy bay, tàu biển và xe tải lớn còn gặp nhiều hạn chế về phạm vi và công suất yêu cầu.
Theo kịch bản của IEA, mặc dù phát thải từ các phương tiện giao thông có thể giảm mạnh trong các lĩnh vực như xe máy, đường sắt hay xe tải nhỏ, nhưng các lĩnh vực khác vẫn sẽ tiếp tục là những nguồn phát thải lớn trong tương lai. Để đạt được mục tiêu phát thải bằng không từ năng lượng toàn cầu, các phát thải từ giao thông sẽ phải được bù đắp bằng các công nghệ thu giữ carbon hoặc các giải pháp năng lượng tái tạo khác.
Một số biện pháp giảm thiểu phát thải khí nhà kính từ giao thông vận tải
Việc giảm thiểu phát thải khí nhà kính trong gtvt là một trong những mục tiêu quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Giao thông vận tải, đặc biệt là giao thông đường bộ và hàng không, hiện đang đóng góp một phần lớn vào tổng lượng khí thải CO₂ toàn cầu. Tuy nhiên, có nhiều giải pháp có thể được triển khai để giảm thiểu tác động tiêu cực này và hướng đến một hệ thống giao thông bền vững hơn. Dưới đây là một số biện pháp hiệu quả giúp giảm thiểu phát thải khí nhà kính trong ngành giao thông vận tải.
1. Tăng cường sử dụng phương tiện điện (EV)
Phương tiện điện (EV) được coi là một trong những giải pháp hàng đầu trong việc giảm phát thải khí nhà kính từ giao thông đường bộ. So với xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch, xe điện không phát thải CO₂ trong quá trình vận hành. Việc đẩy mạnh sản xuất và tiêu thụ xe điện không chỉ giúp giảm lượng khí thải từ các phương tiện giao thông mà còn tạo cơ hội cho việc sử dụng năng lượng tái tạo trong quá trình sạc xe. Để thúc đẩy xu hướng này, cần cải thiện hạ tầng sạc điện, giảm giá thành xe điện và đưa ra các chính sách hỗ trợ từ các chính phủ.
2. Sử dụng năng lượng tái tạo trong giao thông
Việc chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng tái tạo (như điện mặt trời, gió, thủy điện) để vận hành phương tiện giao thông là một bước tiến quan trọng trong việc giảm phát thải khí nhà kính. Các thành phố và quốc gia có thể phát triển các dự án năng lượng tái tạo lớn và sử dụng nguồn năng lượng này để cung cấp cho mạng lưới giao thông công cộng hoặc các phương tiện điện.
3. Khuyến khích giao thông công cộng và phương tiện vận tải chung
Một trong những biện pháp hiệu quả để giảm phát thải khí nhà kính là khuyến khích người dân sử dụng giao thông công cộng thay vì phương tiện cá nhân. Các phương tiện công cộng như xe buýt, tàu điện, và tàu hỏa có thể vận chuyển nhiều hành khách cùng lúc, làm giảm số lượng xe cá nhân trên đường, từ đó giảm lượng CO₂ phát thải. Ngoài ra, việc khuyến khích chia sẻ phương tiện (carpooling) cũng là một giải pháp giúp giảm số lượng phương tiện trên đường và tiết kiệm năng lượng.
4. Cải tiến công nghệ và nhiên liệu xanh cho hàng không và vận tải biển
Với ngành hàng không và vận tải biển, hai ngành có lượng phát thải lớn, việc áp dụng công nghệ mới và sử dụng nhiên liệu xanh là rất quan trọng. Các nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực sử dụng nhiên liệu sinh học (biofuels) hoặc hydrogen có thể giúp giảm đáng kể phát thải CO₂ từ các chuyến bay và tàu biển. Thêm vào đó, cải tiến thiết kế máy bay và tàu biển để giảm sức cản và cải thiện hiệu suất nhiên liệu cũng sẽ góp phần làm giảm khí thải từ các ngành này.
5. Tăng cường quản lý và giám sát phát thải
Các chính phủ và tổ chức quốc tế cần thiết lập các tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn đối với mức phát thải khí nhà kính của các phương tiện giao thông. Việc thực hiện các biện pháp kiểm soát và giám sát chất lượng khí thải từ các phương tiện giao thông, đặc biệt là xe tải và xe buýt, sẽ giúp giảm thiểu phát thải từ các phương tiện cũ và không đạt chuẩn. Chính sách khuyến khích tái chế hoặc thay thế các phương tiện cũ bằng những phương tiện thân thiện với môi trường sẽ là một phần quan trọng của chiến lược này.
6. Thúc đẩy thay đổi hành vi và nhận thức cộng đồng
Thay đổi hành vi của người dân cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm phát thải khí nhà kính. Các chiến dịch tuyên truyền, giáo dục cộng đồng về những lợi ích của việc sử dụng phương tiện giao thông công cộng, đi bộ hoặc sử dụng xe đạp thay vì ô tô cá nhân sẽ giúp giảm thiểu lượng khí thải. Các chiến dịch khuyến khích người dân chọn các phương thức di chuyển ít tác động đến môi trường cần được triển khai rộng rãi và đều đặn.
Và trên đây là bài viết “Tổng quan về khí nhà kính trong giao thông vận tải” do Thư Viện Tiêu Chuẩn cung cấp. Nếu quý độc giả có thắc mắc về nội dung của bài viết trên, vui lòng liên hệ với chúng tôi để nhận được giải đáp.
- Hotline: 0948.690.698
- Email: thuvientieuchuan.org@gmail.com
